Tataristan'da Türk Milliyetçileri Hâla Esir

Kimlerdir, Ne İle Bilinirler?

Zinnur Ağliullin: 73 yaşında, Tatar halkının hak mücadelesine ömrünü adamış bir lider. 1990’larda “Tatar İçtimai Merkezi” (All-Tatar Public Center) örgütünün başkanlığını yapmış; TiU, Tatar dili ve kültürünü savunan önemli bir sivil toplum kuruluşuydu. 2022’de Rusya tarafından yasaklanarak “aşırıcı” (ekstremist) ilan edildi . Aralık 2024'te “Ruslara karşı nefret yaymak” suçlamasıyla açılan soruşturma nedeniyle yargılanmaya devam ediyor .

Fazıl Valiakhmetov: 70 yaşında, tarihçi, gazeteci ve foto muhabiri. Mayıs 1991’de Kazan’da Tataristan’ın egemenliği için açlık grevine katıldı. Bugülma’da ilk Tatar lisesi ve milli dergi kurucusudur; ayrıca rehin düşmüş Tatar figür Khadi Atlasi’nin müzesini ve kütüphanesini yönetmiştir . Aralık 2024’te, Tatarca beş savaş karşıtı paylaşımı nedeniyle “Rus ordusunu itibarsızlaştırma” suçlamasıyla tutuklandı .

Engel Fettahov: Tataristan’ın eski eğitim bakanı. Tatar dilinin eğitim sisteminde zorunlu olarak kalması için verdiği mücadele nedeniyle hedef alındı. Sağlık durumu kötüleşmesine rağmen mahkeme onu ev hapsine almamayı sürdürüyor.

Son durumları

Engel Fettahov — yaklaşık 435 gündür hapiste tutuluyor.

Fazıl Valiakhmetov — yaklaşık 237 gündür cezaevinde.

Zinnur Ağliullin — 73 yaşında bir milli hareket gazisi olarak, “Ruslara karşı nefret yaydığı” gerekçesiyle hâlen yargılanıyor; duruşması Çallı’da sürüyor.

Tatar Milli Hareketi liderlerinden Nail Nabiullin, Antalya’da düzenlenen eylemde şu önemli vurguları yaptı:

> “Zinnur Ağliullin... Fazıl Valiakhmetov... Engel Fettahov... Bunlar sadece isimler değil; Tatar halkının hafızası ve direniş sembolleridir. Bir gün onların isimleri okullara, kütüphanelere, caddelere verilecek. Ama bugün onları savunmazsak, yarın geç olabilir.”

Bu tutuklamalar, sadece bireysel hakların ihlali değil; Tatar dili, kültürü ve kimliğine yönelik sistematik bir baskının parçası olarak değerlendiriliyor. Milli hareketin önde gelen isimlerinin, “düşünce ve ifade özgürlüğü” ekseninde susturulması, Tataristan’da siyasal alanın neredeyse tamamen tasfiye edildiğini gösteriyor.

Nabiullin’in çağrısı, “susmanın suç olduğu” bu kritik zamanda uluslararası kamuoyunu harekete geçirmeye yönelik güçlü bir uyarı niteliğinde. Türk dünyası ve özgürlük yanlısı kuruluşlar, Tatar halkının sesi dünya kürsülerine yükselene dek susmamalı.

Medeni dünya ve Türk dünyasına seslenen Nabiullin, “Sessizlik — suçtur. Türk devletleri, kuruluşları ve vicdan sahibi insanlar bu zulme karşı sesini yükseltmelidir,” çağrısında bulundu

Kaynaklar

Zinnur Ağliullin’in geçmişi ve yargılanma süreci hakkında: “All‑Tatar Public Center” lideri olması ve 2022’de örgütün terör listesine alınması .

Fazıl Valiakhmetov’un meslek hayatı, 1991 açlık grevi ve tutuklanma gerekçesi .